Het komt wel vaker voor en in 2014 deed de rechtbank in Amsterdam daar uitspraak over: het handelen tegen de gedragsregels in met ontslag op staande voet als maatregel. En deze week kwam een vulploegmedewerker bij een grote winkelketen om dezelfde reden in het nieuws. Hij werd op staande voet ontslagen vanwege het wederrechtelijk meenemen (stelen) van een plastic boodschappentasje van 3 eurocent.
–
Casus 1
Een paar jaar geleden was een schoonmaakster van vliegtuigen, in dienst van de KLM, een toestel aan het schoonmaken. Dan worden de stoelen gereinigd en vliegklaar voor de volgende vlucht gemaakt.
Daarnaast wordt het afval weggehaald. De zakjes waarin de passagiers van de vorige vlucht hun afval hebben verzameld. Een van de medewerksters vond daarbij een nagenoeg leeg zakje pinda’s op de grond. Zij raapte dit op, waarbij enkele pinda’s uit het zakje in haar hand vielen. Zonder daarbij verder na te denken stopte zij die in haar mond en at ze op.
Een collega zag het voorval en meldde dit bij haar supervisor. Het gevolg: ontslag op staande voet voor de schoonmaakster die de nootjes had opgegeten.
Casus 2
Een medewerkster in de bediening had bij het afruimen van een tafel €0,50 gevonden en in haar zak gestopt. Zij liet in eerste instantie na deze €0,50 in de kassa te stoppen. Hierop werd zij ter verantwoording geroepen en op staande voet ontslagen.
Casus 3
Een productiemedewerkster in de functie van operator, en al ruim 16 jaar in trouwe dienst, vond bij het verlaten van de productiehal een stukje ananas. Zij zocht eerst naar een afvalzak, maar vond deze niet. Het stukje ananas had niet op de grond gelegen en daarom stopt zij het maar in haar mond.
Een collega was hier getuige van en meldde dit aan de chef. Deze riep de productiemedewerkster ter veranwoording en stuurde de vrouw direct naar huis. De volgende dag ontving de vrouw een aangetekend schrijven waarin haar ontslag op staande voet werd aangezegd.
Casus 4
Een medewerker in een onderwijsorganisatie voor Middelbaar Beroepsonderwijs regelde met een student dat zij, in tegenstelling tot de uitgangspunten, maar in het belang van het leerproces van de student, dat zij de verslaglegging van haar stageactiviteiten niet op de vrijdag, maar op de maandag daarna mocht inleveren. De conceptversie was al beoordeeld.
De docent werd op staande voet ontslagen, omdat hij in strijd met het opleidingsreglement had gehandeld.
Casus 5
Een vakkenvuller werd onlangs op staande voet ontslagen omdat hij een plastic boodschappen tasje voor het meenemen van goederen die hij eerder die dag had aangeschaft in de filiaal waar hij werkte. De filiaal was al gesloten en hij nam het tasje van €0,03 mee met het voornemen dit later alsnog te betalen. Dit was hij hij vergeten te doen en de directie besloot hem op staande voet te ontslaan. Wat niet vermeld wordt in de verslaglegging of dit gedrag expliciet wordt beschreven in gedragsregels, of deze zijn overhandigd bij aanvang van het dienstverband en of de werkgever de consequenties van het betreffende gedrag bekend heeft gemaakt. Ik ben benieuwd hoe een rechter hierover zal oordelen.
–
En wat voor wat betreft de eerste 4 casussen: terecht?!
Alle vier de cassussen werden voorgelegd aan de rechter en in beide cassussen werd het ontslag op staande voet als rechtmatig afgedaan.
In geval van de eerste drie cassussen oordeelde rechter op basis van de huisregels/handboeken/handelingsvoorschriften. In deze documenten werd expliciet vermeld wat wel/niet was toegestaan en wat de consequentie was van overtreding van deze regels.
Zo werd er expliciet vermeld dat het niet toegestaan was om eetbare producten, die aangetroffen konden worden tijdens het schoonmaken van de vliegtuigen, niet mochten worden genuttigd. Zelfs 2 pinda’s uit een nagenoeg leeggeten zakje behoren daartoe.
In de tweede cassus werd gerefereerd aan diefstal. Het was niet toegestaan om, zelfs gevonden, geld voor eigen gebruik te behouden. Het geld dat door cliënten achtergelaten werd of vergeten werd mee te nemen, werd als geld van de onderneming beschouwd en diende te worden ingeleverd. Meenemen of niet tijdig afdragen werd als onrechtmatig en oneigenlijk toe-eigenen beschouwd en zou worden bestraft met ontslag op staande voet, ook al had de vrouw het geld, na het gesprek met de locatiemanager, alsnog afgedragen en verklaard het geld nooit voor zichzelf te hebben willen gebruiken.
Medewerkers van het groente- en fruitverwerkingsbedrijf worden bij indiensttraining over de procedures geïnformeerd, hetgeen op de werkvloer met regelmaat wordt herhaald.
Alleen in de beoordeling van de vierde casus werd het ontslag vernietigd. De werknemer had niet in het eigen belang gehandeld, maar de belangen van de student gepreveleerd boven de regelgeving. Bovendien bleek dat de docent niet als enige in vergelijkbare situaties zo had gehandeld. Daarnaast kwam naar voren dat de organisatie zelf, bij herhaling, van dezelfde regelgeving had afgeweken.
Er was wel een mediation noodzakelijk om de arbeidsrelatie te herstellen.
–
Uitzonderingen
Er zijn nog talrijke vergelijkbare cassussen, maar deze twee zijn illustrerend voor de hardheid van handboeken e.d.
Bij het ondertekenen van de arbeidsovereenkomst stemmen werknemers impliciet voor deze regelgeving binnen de organisatie.
De sanctie van ontslag op staande voet is in voorkomende overtredingen vermeld en dus altijd rechtmatig?
Nee, er zijn cassussen waarin het ontslag als buitenproportioneel wordt beschouwd en als onrechtmatig nietig wordt verklaard. Maar, dat komt uitsluitend voor in situaties waarin oorzaak en gevolg onvoldoende expliciet is verwoord in de regels.
Een ontslag op staande voet, waarbij de werknemer om kwesties als in de beschreven cassussen wordt ontslagen, zijn bij uitstek geschikt voor een arbeidsmediation. De mediator zal dan vooral insteken op basis van de uitgangspunten van principieel onderhandelen. Hierbij worden de wederzijdse belangen van het behoud van de arbeidsrelatie ingebracht.
–
Moraal
Ongeacht de hoge mate van geschiktheid voor mediation in dit soort kwesties, blijft het zaak dat een werknemer zich aan de regels houdt, en: Een gewaarschuwd mens telt voor twee.
–
Copyright©️oncies 2015/2020
Concies’ Blogs is een produktie onder redactie van CONCIES mediation | relatietherapie | onderwijsdiensten.
Hulp nodig? Kijk op https://www.concies.nl of ik iets voor u kan betekenen. Ik kom naar u toe, waar u ook woont in Nederland.
